
1
[Schrijvers van over de grenzen]
Gerhart Hauptmann
DE toekenning van den Nobelprijs voor literatuur aan Gerhart Hauptmann heeft op
dezen schrijver weer algemeen de aandacht gevestigd. Die bekroning viel samen
met de viering van 's dichters vijftigsten geboortedag, welke in Duitschland met veel
geestdrift door zijn bewonderaars werd herdacht. Hauptmann's uitgever, de firma
Fischer van Berlijn, nam deze dubbele gelegenheid te baat om een nieuwe volledige
uitgave van zijne verzamelde werken te bezorgen, in zes lijvige en sierlijk-verzorgde
deelen, tegen zeer goedkoopen prijs ter beschikking van het volk gesteld. Nergens
zal men Hauptmann beter uit leeren kennen dan uit die enkele bundels waarin de
vruchten van heel zijn letterkundige loopbaan, als dramaturg en als romanschrijver,
zijn vergaard. Deze beschouwing wil feitelijk niet meer geven dan wat
kantteekeningen op die verschillende werken. Het schijnt me voorloopig heel lastig
meer dan zulk een voorbereidenden arbeid te leveren, want weinige individualiteiten
in de moderne literatuur zijn moeilijker te ontleden en samen te vatten in een - fataal
min of meer dogmatische - studie, dan die van Hauptmann, en zulks uit den zoo
verscheiden aard zelf van de werken die hij schonk, en die van het rauwste, naaktste
en wrangste naturalisme gaan naar de meest mystieke, fijnst-symbolische en
dichterlijke gedachten- en gevoelskunst, terwijl anderen streven naar humor, anderen
nog naar breede massa-epiek. Verscheidene malen las ik in verschillende kritische
studies allerlei argumentaties om Hauptmann's literair leven in drie of vier bepaalde
en eigenaardige perioden in te deelen, door deze en gene kenschetsende
eigenschappen gekarakteriseerd. Ik heb tot nu toe in deze spitsvondige discussies
niet meer dan literaire ‘spielereien’ kunnen zien. Me dunkt dat er geen sprake kan
zijn van eene eigenlijke evolutie in Hauptmann's loopbaan. Geen stijgende of dalende
lijnen merk ik er in, ook geen onderbroken lijnen. Hoogstens zou men een paar
spiraallijnen door die productie kunnen trekken, waarvan de uiteinden telkens
verbinden zouden de tot dezelfde richting behoorende werken, die de dichter, na
jaren van zeer verschillenden arbeid op heel ander gebied, weer geeft, onverwachts
terugkeerend tot eene vroegere conceptie die men alreeds verlaten waande. Wat
men als een eindpunt aanzag wordt een paar jaren later een nieuw uitgangspunt
voor stijgend werk.
Hauptmann zelf deelt zijne werken in vier reeksen in: de sociale dramen, de
Märchendramen, de Familiendramen en de historische dramen.
Den Gulden Winckel. Jaargang 12
Comentarios a estos manuales